Otrantski zamak Horasa Volpola i poetika ranog gotika

            Izašao je iz štampe najnoviji, 103. broj časopisa za književnost, umetnost i kulturu SVESKE iz Pančeva. U njemu, između ostalog, možete naći prvi deo mog rada pod naslovom Otrantski zamak Horasa Volpola i poetika ranog gotika. Ovaj časopis može se kupiti u onim knjižarama koje su još uvek dovoljno kulturne da drže u ponudi književne časopise – ili direktno od izdavača.

            Mali Nemo je, inače, objavio i roman Otrantski zamak koji je predmet ovog rada, o čemu sam već pisao OVDE.

            Ako vas zanima da, za promenu, vidite kako izgleda moj neblogerski, odnosno naučni (doktorski!) rad na temu začetaka horora kao žanra, evo kako glasi APSTRAKT ovog rada.

 

Rad "Otrantski zamak Horasa Volpola i poetika ranog gotika" navedeni roman posmatra kao začetnika gotika (pra-oblika današnjeg horor žanra). Radi ukazivanja na njegov istorijski značaj, odnosno konkretni uticaj na nastanak jednog novog žanra, ovaj roman se kontekstualizuje unutar engleske književnosti 18. veka i vodećih tendencija u njoj. To su, pre svega, Prosvetiteljstvo kao dominantni stil, ideologija i svetonazor tog vremena, ali tu su i struje, pravci i pokreti u kojima se vide preteče gotske ikonografije i osećajnosti, kao što su poezija tzv. "grobljanske škole", srednjovekovlje i "Osijanizam", romansa i sentimentalni roman. Sagledavanje mesta i značaja Otrantskog zamka kao kamena-temeljca gotskog romana, izvodi se, prvo, kroz analizu definicije nove poetike od strane samog Volpola, u predgovorima prvom i drugom izdanju romana. Zatim, izdvajaju se oni elementi poetike tog romana koji su, istorijski posmatrano, postali najuticajniji i najčešće oponašani u gotskim romanima koji su za njima usledili. Za kontekst nastanka žanra od velike važnosti je i odnos prema natprirodnom, čiji su prisustvo, ili barem snažni i konzistentni nagoveštaji, jedna od definišućih karakteristika gotika. Pored Volpolovih predgovora, u radu se analiziraju i kritički tekstovi njegovih savremenika, koji ukazuju na problematičnu recepciju kod prvobitne kritike, nespremne da prihvati korišćenje fantastičnih motiva u jednom savremenom delu, što je u vezi sa napred definisanom kulturnom klimom Prosvetiteljstva. Ovaj rad pokazuje nastanak novog žanra kao složeni proces korišćenja postojećih motiva, tema, postupaka i nazora i suprotstavljanja (ili bar varijacije) postojećeg radi stvaranja nečeg novog. 

Ključne reči:

gotik, Prosvetiteljstvo, natprirodno, "grobljanska škola", sentimentalni roman, "gotski preporod", horor, žanr, romansa, srednjovekovlje

Summary

Horace Walpole's The Castle of Otranto and the Poetics of Early Gothic

Horace Walpole's novel The Castle of Otranto (1764) is viewed as the first gothic novel. In this paper the Gothic is treated as the first phase in development of what is today called horror genre. In order to contextualize this novel and define its specific influence on the emergence of a new literary genre, The Castle of Otranto is posited within the leading tendencies of 18th Century English literature such as the Enlightenment ("The Age of Reason") as the dominant style, ideology and worldview of the age. The paper also analyzes movements, schools and styles which have prepared the ground for the Gothic through their use of motifs, themes, iconography and sensibility which would later be integrated into the Gothic. Those are "The Graveyard School" of poetry, medievalism and "Ossianism", romance and sentimental novel. Walpole's introductions to the first two editions of the novel are analyzed both in the context of his proposed intentions and the cultural context to which they responded. The novel's reception among the contemporary critics is also analyzed to show the problem of accepting supernatural motifs in a modern work of fiction in a climate dominated by the rationalism of "The Age of Reason". The paper shows that giving birth to a new literary genre is a complex process of using the existing motifs, themes, devices and ideas and, at the same time, opposing (or at least varying) them in order to create something new.

Keywords: gothic novel, horror, genre, Enlightenment, "The Graveyard School", medievalism, "Ossianism", romance, sentimental novel, reception

            Evo kompletnog sadržaja martovskog broja (sledeći, sa II delom mog rada, izlazi juna):

Kevin Hart: Mračno utočište
(sa engleskog prevela: Zdravka Gugleta)

Nina Živančević: “Lirika Itake”, sumatraizam i ekspresionizam (I)

Elen Gilkrist: Devojka sa biserima
(sa engleskog prevela: Mirjana N. Matarić)

Dejan Ognjanović: “Otrantski zamak” Horasa Volpola i poetika ranog gotika (I)

Fransesk Miraljes i Kare Santos: Najbolje mesto na svetu je upravo ovde
(sa španskog prevela: Sena Banjac)

Predrag Jašović: Dositej među slovenskim narodima na Balkanu

Nina Marković: Nemački ovčar i balkanski tvor
(Uloga Nemačke u procesima evropskih integracija Republike Srbije)

Peđa Radosavljević: Promena diplomatsko-političkog kursa Svete stolice prema SFRJ nakon dolaska nakon dolaska Jovana Pavla II na papski tron

Nataša Radosavljević Kuzmanović: Ljubica Cuca Sokić

Marija Ligeti Balint: Muzika za klavijaturne instrumente Đerđa Ligetija (I)

Valentina Čizmar: Razumevanje volje za moć u horizontu Ničeove ideje umetnosti (I)

Jadranka Štefković: “Novembar” u “Dnevniku o Čarnojeviću” ili O uticaju Flobera na mladog Crnjanskog

Novica Janjušević: Koji jesam

Dejan Mitevski: Spavač u stanu

Jadranka Čavić: Priče

Novak Malešević: O jeziku i/ili značenju (II)

Milena Malešević: Karnevalska slika sveta u romanima “Kiklop” i “Ljudi” sa četiri prsta (II)

Sena Banjac: Prevod “Don Kihota” na srpski jezik Duška Vrtunskog (II)

Ranko Mladenoski: Pesnički svet Elene Prendžove

Bisera Suljić-Boškailo: Nemačka riječ u svijetlu Nobelove nagrade

Jovana M. Reba: Život i putopisanje Jelene Dimitrijević (II)

Ranko Mladenoski: Pesnički svet Elene Prendžove

Zlatoje Martinov: Vratiti se nepatvorenom logosu
(“Protiv književne teorije” Boška Tomaševića)

Svetlana Milašinović: Tri pisca traže sva moguća lica
(“Žanrovska preplitanja” Milene Ilišević)

Aleksandra Đurić: Ana Karenjina i kubanske cigare
(“Ana u tropima” Nila Kruza)

Jovanka Stojčinović Nikolić: Klica iz tačke
(“Između dvije praznine” Ranka Pavlovića)