2019: NAJOČEKIVANIJI NEHORORI

Šta nas čeka od filmova vrednih pažnje u ovoj godini? Evo, odabrao sam NEHOROR naslove koji mene najviše zanimaju, pa vi proberite sebi, ili još bolje, dodajte šta je meni promaklo, u komentarima!

Na početku su mi oni najočekivaniji, a ovo nadole nisam naročito rangirao...

Novi upcumming HORORI biće izlistani uskoro u zasebnom pregledu...

Dau

Ilya Khrzhanovsky (Četiri)

An immersive biopic on Nobel prize winning scientist Lev Landu...

Manite fabulu radnje: ako vam nisu dovoljne slike iz filma koje ovde kačim,

...kliknite na moj rivju njegovog prvenca ČETIRI...

Ovo mora biti, u najmanju ruku, film godine!

Benedetta

Paul Verhoeven

A 17th-century nun in Italy suffers from disturbing religious and erotic visions. She is assisted by a companion, and the relationship between the two women develops into a romantic love affair.

With Charlotte Rampling, Virginie Efira, Lambert Wilson...

Adoration

Fabrice du Welz

Co-written by du Welz and Vincent Tavier (of Alleluia and Man Bites Dog fame), Adoration centers on 12 year old Paul, whose mother works as a cleaner for a private hospital in the woods. When schizophrenic teen Gloria arrives, Paul finds himself besotted, and plots to help her escape the hospital no matter the cost to himself.

Lords of Chaos

Jonas Åkerlund

A teenager's quest to launch Norwegian Black Metal in Oslo in the early 1990s results in a very violent outcome.

  

Once Upon a Time In Hollywood 
Quentin Tarantino

Leonardo DiCaprio, Brad Pitt, Margot Robbie, Al Pacino, Dakota Fanning, James Marsden
Quentin Tarantino has recruited a killer cast to tell a story that revolves around an aspiring actor and his stunt double who attempt to establish their careers in Tinseltown in 1969 just as the Manson Family murders are taking place. So, you know, typical family-friendly Tarantino stuff.

We Have Always Lived in the Castle
Stacie Passon

Film adaptation of the 1962 novel by Shirley Jackson. To star Alexandra Daddario, Sebastian Stan, Crispin Glover, and Taissa Farmiga.

Extremely Wicked, Shockingly Evil, and Vile

Joe Berlinger (Paradise Lost)

Centered around serial killer Ted Bundy, with Zac Efron, who will be playing the role of the murderous Ted Bundy, as well as Lily Collins, John Malkovich, Jim Parsons, Haley Joel Osment and James Hetfield (Metallica)!

Only Beasts (Seules les bêtes)

Dominik Moll 

Director Dominik Moll returns to genre for his sixth film

Adapted from Colin Niel’s book of the same name, this is about a woman is presumed missing or potentially dead when her car is discovered on the side of a mountain road after a snowstorm. The police have no leads but five people each harbor a secret connecting them to the woman’s disappearance.

Suicide Tourist

Jonas Alexander Arnby

Based on the novel by Rasmus Birch, which sounds like something we’d expect from Yorgos Lanthimos, an insurance claims adjustor (Coster-Waldau) is investigating the disappearance of a married man named Arthur, who he tracks to a secretive luxury hotel where guests are assisted with creating their fantasy suicides. The man finds himself trapped in the hotel, trapped in his own existential dilemma.

Wild Goose Lake

Director of Black Coal, Thin Ice

Wild Goose Lake concerns a gangster on the run, sacrificing everything for his family and a woman he meets while on the lam.

Wasp Network

Olivier Assayas 

Five Cuban spies land in Miami to infiltrate anti-Fidel Castro groups after a series of deadly attacks in Cuba, with consent of the US government.

Pure As Snow

Anne Fontaine

With Isabelle Huppert: a modern, erotic comedy re-telling of the Brothers Grimm fairy tale Snow White. Fontaine appropriates the Brothers Grimm to tell the story of Claire (De Laage), who works at her late father’s hotel, which is now run by her vicious stepmother Maud (Huppert). When Maud’s young lover spurns her for Claire, she plots to rid herself of her stepdaughter, who finds shelter at a farmhouse with seven ‘princes.’

Wicked Games

Ulrich Seidl

Re-teaming with his usual scribe, wife Veronika Franz, the narrative of Wicked Games concerns two adult brothers who return home to Lower Austria to bury their mother. Both men return to their lives, one in Romania and one in Rimini. However, they’re forced to contend with other troubling elements from their past.

Parasite

Bong Joon-ho

Bong returns to South Korea for his seventh feature: a genre informed family drama (though perhaps not in the same vein of his 2006 The Host).

From Joon-ho’s own script, Parasite concerns a family of four, each who has their own set of unique characteristics. The director notes the film does not include actual parasites or alien creatures.

To the Ends of the Earth

Kiyoshi Kurosawa

Kurosawa’s screenplay details how Yoko (Maeda), a travel variety show host, finds herself tested when she takes her crew to film a segment in Uzbekistan.

Jeanne

Bruno Dumont

Dumont adapts the latter half of Peguy’s text, which entails Joan of Arc’s battles with the English, her court case, and infamous burning at the stake. This will be the youngest cinematic iteration of Joan of Arc as portrayed by a 10 year old.

Proxima

Alice Winocour (Disorder)

Reuniting with her Disorder scribe, Jean-Stephane Bron, Proxima the narrative concerns a female astronaut living in Cologne, working for the European Space Agency. Her relationship with her seven-year-old daughter becomes the focus after she’s called away sooner than expected to join a year-long space mission.

By the Grace of God

Francois Ozon

Ozon’s script centers on Alexandre (Poupaud), a man in his 40s living with his wife and kids in Lyon. When he discovers the priest who abused him decades prior is still working with children, he joins forces with two other men to reveal the priest’s indiscretions.

The Jonsson Gang (Jönssonligan)

Tomas Alfredson 

Director Tomas Alfredson returns to Sweden for the first time since his 2008 international breakout Let the Right One In with the reboot of a popular 1980s television series, which was itself a remake of a Danish television series.

The Jonsson Gang is a comedy concerning a group of troubled criminals (including an alcoholic explosions expert) as they plan a heist.

As Long as the War Lasts (Mientras dure la guerra)

Alejandro Amenabar

Alejandro Amenabar makes his first Spanish language film since 2004’s The Sea Inside

Co-written by Alejandro Fernandez, As Long as the War Lasts documents the last six months in the life of University of Salamanca rector Miguel de Unamuno, removed from his position in 1936 after supporting the military uprising. But as Franco’s troops begin to take over, Unamuno begins to reexamine his principles.

A Golden Youth (Une jeunesse dorée)

Eva Ionesco 

Actress and director Eva Ionesco re-teams with Isabelle Huppert for her sophomore film

Co-written by Simon Liberati, A Golden Youth is set in 1979 and focuses on sixteen-year-old runaway Rose and her twenty-something boyfriend Michel. Amidst a decadent nightlife they meet older couple Lucille and Hubert (Huppert, Poupaud), who take the younger couple under their decadent wings.

Nobody Likes Me

The Czech directing duo behind the starkly entertaining 2016 debut I, Olga Hepnarova

Nobody Likes Me tells the story of Sara, an independent young woman who works as a secretary at an army headquarters in Prague. A loner who tends to observe the lives of others from a safe distance, her world changes when she meets Martin, a soft-faced young man she becomes enamored with. As their relationship develops, Martin shies away from intimacy, eventually revealing himself to be intersex. Undaunted by this, the relationship continues. However, she is ignorant of how the world will react to Martin when she inadvertently reveals his secret.

J’accuse

Roman Polanski

Written by Polanski and his The Ghost Writer scribe Robert Harris, J’accuse will address the Dreyfus affair, a scandalous debacle which reverberated throughout Europe from 1894 to 1906 from the perspective of Colonel Picquart (Dujardin) who discovers the evidence against Captain Alfred Dreyfus (Garrel) to be false. Picquart attempts to reestablish the reputation of Dreyfus before he’s eventually appointed as the war minister in 1906.

About Endlessness

Roy Andersson

Scripted by Andersson, About Endlessness portends to be about the preciousness and beauty of our existence, with narrator Scheherazade reflecting on a tableau of storylines, which runs a gamut of Adolf Hitler, a priest, and a champagne loving woman, amongst others.

The Weeping Woman (La Llorona)

Jayro Bustamante

Written by Bustamante and Lisandro Sanchez, Woman reconfigures the myth of La Llorona for a narrative beginning during the Civil War, an armed conflict in Guatemale which led to genocide and violent atrocities. Bustamante takes the original Medea-ish myth of a woman who drowns her children in response to her husband’s infidelity and turns her plight into a quest for justice in a vengeance narrative the director describes as similar to Tarantino’s revisionist Inglourious Basterds (2009).

Valley of the Gods

Lech Majewski

Polish director’s long gestating art-house sci-fi film. Three distinct storylines intersect, including that of the richest man on earth (Malkovich), a Native American legend, and a writer (Hartnett) who has the power to alter reality.

Born a King

Agusti Villaronga

Agusti Villaronga’s ninth feature Born a King should be ready for 2019 in what stands as one of the Spanish filmmaker’s largest productions in some time.

Henry Fitzherbert’s script (from a story by Ray Loriga and Bader Al Samari) is set in 1919 and tells the story of Faisal, a 14-year-old Arab prince set to London on a diplomatic mission to secure the formation of his Saudi Arabia.

Paradise Hills

Alice Waddington 

Producer and editor Alice Waddington makes her directorial debut with the fantasy/sci-fi film.

A wayward girl is sent to the reform school Paradise Hills only to discover the high-class façade holds sinister secrets.

The Tiger

Ukraine’s Miroslav Slaboshpitsky (The Tribe)

Based on the 2010 non-fiction book by John Vaillant, The Tiger tells the tale of townspeople being terrorized by a tiger with almost preternatural savagery after the villagers begin to encroach on the creature’s habitat (which bears superficial comparison to 1996’s The Ghost and the Darkness).

For Ever – Mindörökké

Gyorgy Palfi

Based on a novel by Sandor Tar about a post-apocalyptic Hungarian-Ukrainian village.

Glass
M. Night Shyamalan
A sequel to Unbreakable and Split with Bruce Willis, Anya Taylor-Joy, James McAvoy, and Samuel L. Jackson to return.

The Invincible Dragon

Fruit Chan

Mixed martial arts star, Anderson Silva (aka The Spider) has become an unlikely addition to the cast of director Fruit Chan‘s new action thriller ‘The Invincible Dragon’ (aka ‘Made in Kowloon’).

Headlined by rising action star Max Zhang (‘Ip Man 3’), the film follows a Hong Kong police officer who crosses over to Macao after his fiancée goes missing and accidentally stumbles onto a series of murder cases. Chan says that “the story is imbued with some Chinese mythical elements, which will set it apart from the traditional Hong Kong cop thrillers”.

Riot Girls

Jovanka Vuckovic

The film is set four years after a mysterious illness has killed all adults. The town of Potter’s Bluff has been divided into two rival factions, the ‘Eastside’, made up of scrappy scavengers living amongst the ruins, and the ‘Westside’ which hoards its wealth in the former high school and is ruled by Jeremy, a brutal dictator.

“When Jack, an eastsider, is forced to kill two westsiders while on a scavenging mission, he is captured and taken back to the West side where he awaits public execution. Jack’s sister, Nat, and her best friend, Scratch, must cross into dangerous territory if they have any hope of saving him. Their treacherous journey reveals not only the power of their love, but the depths of their courage.”

Godzilla: King of the Monsters 

Michael Dougherty

Millie Bobby Brown, Vera Farmiga, Sally Hawkins

The crypto-zoological agency Monarch faces off against a battery of god-sized monsters, including the mighty Godzilla, who collides with Mothra, Rodan, and his ultimate nemesis, the three-headed King Ghidorah.

Serenity
Steven Knight
Matthew McConaughey, Anne Hathaway, Jason Clarke, Diane Lane
Interstellar co-stars Matthew McConaughey and Anne Hathaway reunite for this thriller about fishing boat captain who is pulled into a web of deceit when his ex-wife shows up and begs him to save her from her abusive new husband.

Alita: Battle Angel 
Robert Rodriguez
Rosa Salazar, Jennifer Connelly, Christoph Waltz, Ed Skrein, Michelle Rodriguez
Initially scheduled for the summer of 2018, this James Cameron-produced adaptation of the Japanese manga had already been pushed back once to a December release, before Fox decided that month was already competitive enough. Jennifer Connelly, Christoph Waltz, and Michelle Rodriguez all co-star in this blend of live action and CGI about a cyborg girl who faces her past with the help of the scientist who rescued her from the scrap heap.

Ad Astra 
James Gray
Brad Pitt, Tommy Lee Jones, Ruth Negga, Donald Sutherland
If you liked Interstellar, you may want to (tele)scope this one out. (Sorry.) Director James Gray (The Lost City of Z) takes to the outer reaches of space to tell the story of an engineer (Brad Pitt) who embarks on a fantastic voyage in pursuit of his father (Tommy Lee Jones), who took a one-way trip to Neptune 20 years prior.

Artemis Fowl 
Kenneth Branagh
Judi Dench, Josh Gad
Adaptation of the popular fantasy book series that centers on a young criminal mastermind who kidnaps a fairy in hopes of ransoming her to an evil pixie in exchange for his father.

Gemini Man 
Ang Lee
Will Smith, Mary Elizabeth Winstead, Clive Owen
Will Smith stars in this sci-fi thriller with shades of Rian Johnson’s Looper that centers on an assassin looking to exit his career as who faces his biggest obstacle: a younger clone of himself.

ČUDAN ZVUK MOTORA

Scenario: Gaets

prema istoimenom romanu Žan-Lika Lučanija

Preveo s francuskog Predrag Mladenović

Crtež: Žonatan Munjoz

Izdavač: Besna kobila

Edicija Francuska veza,

format B5, 126 strana,

kolor,

tvrde korice

* Čudan zvuk motora nagrađen je 2013. nagradom SNCF za najbolji krimi strip *

            Ima ona stara izreka, „U zemlji slepih jednooki je kralj.“ Ali ne vredi čak ni to što je po njoj imenovana jedna pesma Dead Can Dance kad se radi o temeljno promašenoj ideji. U zemlji slepih i kralj je slepac, možda i najveći od svih. Ne vlada onaj ko se mnogo ističe i razlikuje, nego onaj koji je sličan rulji, ko razmišlja slično kao ona i deli srodne vrednosti.

            Mislite da je naš Psiho „jednook“ u zemlji slepih Srbalja? Nije. On je isto onakvo govno kao prosečan Srbin, i radi samo ono isto što bi i svaki „normalan“ Srbin radio na njegovom mestu. To je zaselo na tron samo zato što podilazi onom najnižem, najslepijem u narodu, i iživljava svoju neiživljenost nesmetano jedino zato što mu prosečan Srbin odobrava, jer bi radio to isto na njegovom mestu, kad bi ga se nekako dočepao.

Zašto Srbi masovno trpe TO? Zato što su isti takvi, i da im se da vlast i oni bi gušili svako protivljenje, svaku različitost, svaku alternativu, pridavili svaku opoziciju, zavadili i zatrli sve što bi im potencijalno zasmetalo, doveli svoje tetke i ujne i deveričiće i sinovce na vlast (ma koliko ovi nesposobni bili), zaposlili bi poslušne a oterali neposlušne, prigrlili maloumne a prognali umne (da im mnogo ne „filozofiraju“ i ne kvare im igru), i sve u tom stilu.

Znači, svaki srpski Murta radio bi isto što i Psiho-Kurta koji je, eto, zaseo na imperatorski tron spojem besprizornosti, slepe pohlepe i odsustva ikakvih principa osim želje za vlašću po svaku cenu (pa i po cenu Veleizdaje). Ono što je drugima bilo gadno, njemu nije, jer on nije gadljiv; u podrume i katakombe i štroke gde nešto čistiji ne bi ni privirili, on se valja sa sebi sličnima. A narod slepo „gleda“ i nemo odobrava, jer zna ili sluti da bi i sam radio to isto, da može. I bira ga zato što je „naš“, što je isti ko „mi“... 

Kakve to veze ima s ovim grafičkim romanom?

Pa eto, Čudan zvuk motora najavljuje nam se kao „izvanredna satira jednog društva zavijena u krimi priču o detetu serijskom ubici. On je prosto takav rođen, i rešio je da pobije sve koji žive s njim u toj rupi od mesta, bogu iza leđa. Ali, nećemo ih žaliti: možda takav skup moralnih degenerika i ne zaslužuje bolje?“ Počinjete li da uviđate?

I naš Psiho je takav rođen, u nakaznom-ali-tako-prirodnom braku Slobe i Šešelja, i rešio je da baci u kanalizaciju sve što vredi u Srbiji, odnosno sve koji žive s njim u toj rupi od mesta, bogu iza leđa: pametniji će da pobegnu sami, a oni drugi, plus kratkovidi, neizlečivo optimistični ili drugačije vezani za ovo podneblje ostaće da ugase svetlo. Ubijeni u pojam, ubijeni u ponos, ubijeni u dušu, svakodnevno silovani a i dalje cvile za još, i glasaju za TO sve više - možda takav skup moralnih degenerika i ne zaslužuje bolje?

Glavni junak (tj. antijunak) ovog romana je osmogodišnji dečak koji je možda „jednook“ među slepima, utoliko što vidi da je okružen isključivo, i bez izuzetka, moralnim degenericima: besprizornim, beščasnim, pohlepnim i pohotnim i sebičnim i lažljivim i pokvarenim degenima, odraslim kao i maloletnim, jer i deca su nužno zatrovana otrovom roditelja koji ih podižu tu negde u nekakvoj nedođiji. 

Ali, kao i oni, tako i on nosi u sebi „otrov“ okruženja – i mada može delovati kao purgativ svim tim fekalijama, kao Donosilac Pravde onima koji su se ogrešili i zaslužili da odu „pod mač, bato“, on nije ništa bolji od njih, on je samo mali ali prilježni, vredni Psiho u psihotično nezdravom mikrosvetu. Njegova vizura samo je najefektnija da u sebi odrazi razmere nenormalnosti celog tu prikazanog (mikro)sveta.

Glavni ugođaji ovog gromana su crni humor i groteska, a oni izrastaju iz psihopatološke vizure malog ubice, tačnije iz kontrasta onoga što se očekuje (dete = neiskvarena nevinost, nedužnost, dobrota) i onoga što vidimo od prve strane – mali bezosećajni skot koji je naumio da istrebi sve oko sebe. Pomenutom ugođaju naročito doprinosi anderstejtment: taj mrtvoladni (neko bi reko deadpan) odnos prema ubijanju živih ljudi kao da su lutke od papira. Nema tu filozofije, nema velikih misli i tupljavine, oni moraju da umru, svi do jednog, i to je to. Ostaje samo da se vidi kojim redom: ko će prvi, i kako.

Pošto se dešava u Francuskoj, ova orgija mizantropije mene mestimično neodoljivo podseća na obožavanog mi Luja Ferdinanda Selina, mada je lišena tirada i dubinskih analiza i preteranog brbljanja: mališan nije ni dovoljno zreo, a ni psihičkom dijagnozom sposoban da se bavi takvim dubiozama. Umesto obilatom naracijom, njegove rečenice su svedene, a sve se govori slikama – što je u gromanu još i bolje. Ako nešto mrzim to je da otvorim strip (ili groman, svejedno) – i vidim ogromne balone i kocke jebenog teksta! Pa pričaj mi slikom, nacrtaj mi to što si hteo, nemoj da mi kenjaš ubeskraj i slovima zaklanjaš crtež! E, Čudan zvuk motora radi upravo to – priča vrlo slikovitim slikama, sa minimumom teksta, baš kao što i treba.

   Druga referentna tačka za opis asocijativnog polja koje se širi oko ovoga dela bila bi Blizanačka trilogija Agote Krištof (koju su pre par meseci Kontrast + Dereta reizdali, sada u jednoj knjizi: topla preporuka!). Dakle, minimalizam, anderstejtment, psihopatija, bezosećajnost društva odražena kroz bezosećajnu decu, užasni zločini bez pravog smisla i svrhe, haos, crnilo, a sve na nekom fletlajnu, bez histerije, bez mnogo buke i filozofije. I baš ta prividna hladnoća zastrašuje, i ledi krv u žilama, više od neke konvencionalne hororične barokno-gotske ekspresije sa munjama i gromovima i vodoskocima krvi.

Dakle, ako ste u stanju da zamislite spoj Selina, Agote Krištof i jednog vrlo ledenog, ne mnogo kitnjastog i veselog Tima Bartona, dobićete ovaj groman. Najcrnji je od svega što je Besna kobila do sada izdala, a nije da ovaj odličan izdavač ne naginje mračnim sadržajima: podsećam na moje rivjue njihovih ranijih sličnih izdanja:

H. F. Lavkraft: S ONE STRANE I DRUGE PRIČE (Erik Krik)

KORPORATIVNI PANDEMONIJUM

ERIK KRIK – MEĐU BOROVIMA, 5 BALADA O ZLOČINIMA

(O ovome nisam stigao da pišem na blogu, ali odlično je i vredno pažnje: baci pogled na privju OVDE pa sam proceni!)

            Oslušnite ovaj „čudan zvuk“ – prepoznaćete ga! Možda iz svoje okoline, a možda iz sebe samih...

Rolan Topor: STANAR

            S naročitim zadovoljstvom i ponosom najavljujem 13. knjigu edicije „Poetika strave“, roman francuskog pisca Rolana Topora – STANAR. Tačniji prevod originalnog naslova, Le Locataire Chimérique, bio bi Fantomski stanar, ali „fantom“ je nestao iz svih prevoda ove knjige na druge jezike, a naročito iz prevoda na engleski: u SAD je izašao samo kao STANAR (The Tenant), a pod tim naslovom ga je veliki reditelj Roman Polanski ekranizovao 1976. i kao takav je ušao u svest svih svetskih ljubitelja mračno-paranoične i košmarne groze.

            Ovom knjigom pokušaćemo da ovu ediciju obogatimo na najmanje tri načina.

1) Najavljivao sam već neko vreme da ću kao urednik težiti da čitaocima ove Orfelinove edicije predstavim što širi spektar kvalitetnog horora, što podrazumeva i horor prozu izvan engleskog govornog područja; zato sam odabrao ovaj izuzetan roman francuskog autora, koji se dešava u Parizu, kao prvi u nizu koji će, ako naša edicija poživi (a i mi sa njom), u narednim godinama sadržati i neke vredne predstavnike književne strave iz Nemačke, Poljske, Rusije, Francuske, Belgije, itd.

Unutrašnja strana korica za Toporovog STANARA

2) U ovoj ediciji do sada su zbirke i antologije kratkih priča i novela bile upadljivo brojnije – isključivo zato što je kraća forma daleko pogodnija za kvalitetnu stravu. Ipak, postoje primeri dobrih i odličnih horor romana, a STANAR je definitivno jedan takav, pa smo ga i zato uvrstili u ediciju, za čitaoce gladne nešto duže forme.

Zadnja korica Stanara

3) Najzad, ovaj konkretni roman obogaćuje našu ediciju svojim vrlo osobenim pristupom, visokim književnim kvalitetima baziranim na tradiciji nadrealizma, ali osavremenjenog egzistencijalizmom i apsurdističkim crnim humorom. Moglo bi se reći da je ovo roman koji prevazilazi žanrovske podele i granice, i mogao bi se i morao svideti čak i onima koji nisu naročiti poklonici horora, iako, naglašavam, on pre svega jeste namenjen njima.

Zaplet? OK, ako do sada niste još pogledali filmsku verziju Romana Polanskog, strpite se još malo, pa prvo pročitajte knjigu pre nego što overite film. Film je dobar, i prilično veran knjizi, ALI – 1) naravno da mnogo toga lepog iz knjige nije moglo da se prenese u film, delom zbog razlike u medijima, a delom zbog osobene pripovedačke vizure koja čitaoca stavlja praktično u cipele glavnog junaka, uključujući njegovu pomerenu percepciju, što film nije mogao do kraja da prenese gledaocu; i 2) film, uglavnom odličan, u drugoj polovini čini jedno krupno odstupanje od romana koje drastično menja učinak tog raspleta i srozava ga. U mom pogovoru bavim se sličnostima i razlikama između knjige i filma, pa tamo čitajte detalje o toj mojoj zamerci filmu, ne bih ovde da spojlujem, ali reći ću samo da je roman znatno bolji – i jeziviji.

Zaplet, dakle. Ukratko, glavni junak je povučeni samac, Trelkovski, koji se doseli u stan u centru Pariza u jednoj mračnoj zgradi nastanjenoj čudnim, mračnim i podozrivim ljudima koji kao da kriju nekakvu tajnu. 

Ona dobrim delom ima veze sa prethodnom stanarkom stana koji je Trelkovski iznajmio, a koja se, navodno, ubila skočivši kroz prozor baš tog stana. Trelkovski postaje opsednut njom, ali ne na klasičan način iz horor romana; njen „duh“ i senke i mrakovi ostalih stanara spuštaju se na njega i prete da mu pomute um...

STANAR je remek-delo modernog klaustrofobičnog i košmarnog romana o gubitku identiteta u urbanom okruženju, o otuđenju, o autsajderstvu, o pritisku mase na pojedinca, o ukalupljavanju i konformizmu; to je psihološki horor sa blagim, dvosmislenim nagoveštajima natprirodnog; kratak ali značenjima i detaljima nabijen roman koji odjekuje, opseda, ne daje mira, koji se pamti i iznova iščitava.

Pored teksta romana, ova knjiga sadrži i tri vredna tekstualna dodatka: 1) ekskluzivno smo dobili pravo od Tomasa Ligotija da prenesemo njegov esej o Toporovom STANARU, pa i taj napis od nekih desetak strana, pod naslovom „Insajderi i autsajderi“ možete čitati u ovoj knjizi; 2) tu je, zatim, opširan pogovor pod naslovom „Pakao, to su drugi“ koji, kao i sve pogovore u ovoj ediciji potpisuje njen ko-urednik, dr Dejan Ognjanović; 3) najzad, tu je i veoma iscrpna biografija Rolana Topora, daleko detaljnija od bilo čega što možete naći bilo gde na internetu ili u stručnoj literaturi, a koju je takođe sačinio pomenuti dr Ognjanović.

Ovo poslednje se podrazumeva u ovoj ediciji, ali želim da naglasim u ovom konkretnom slučaju, jer Topor je unikatno slikovita osoba, bogatog i netipičnog života i karijere. Bio je blizak saradnik Alehandra Hodorovskog i niza drugih velikih umetnika druge polovine XX veka. 

Osim kao prozni pisac iskazao se i kao vrstan ilustrator (nekim od njegovih dela ukrašen je ovaj blog post!), dramski pisac, filmski scenarista, dizajner animacije (Fantastic planet!), pa čak i glumac koji je igrao u filmovima velikih reditelja, od Dušana Makavejeva (Sweet Movie) do Vernera Hercoga, u čijem je Nosferatuu imao zapaženu, nezaboravnu epizodu Renfilda, vampirovog pomoćnika.

Ali i to je samo vrh ledenog brega: sočne detalje čitajte u ovoj novoj Orfelinovoj lepotici!

Autorka više nego nadahnute korice je Aleksandra Dević, a ona je i u unutrašnjosti knjige adaptirala nekoliko Toporovih ilustracija.

Prevela s francuskog Olja Petronić.

Pre nego što povičete: „Začepi i uzmi mi pare!“, evo detalja o pretplati i ceni. Puna knjižarska cena ove knjige će biti 1.100 dinara, a u pretplati je 900.
Pretplata traje od 20. decembra 2018. do 20. januara 2019. Pretplatnici dobijaju knjigu mesec dana pre nego se pojavi u knjižarama.

U toku pretplate možete naručiti i druga Orfelinova izdanja po pretplatnim cenama:

Edicija Poetika strave
1. R. Ejkman – More, poput vina tamno (1000 dinara)
2. H. F. Lavkraft – U planinama ludila (900 dinara)
3. V. H. Hodžson – Glas u noći (900 dinara)
4. H.F. Lavkraft – Šaptač u tami (700 dinara)
5. A. Blekvud – Vrbe (700)
6. R. Ejkman – Hladna ruka u mojoj (1.000)
7. Š. le Fanu – Karmila (900)
8. T. Ligoti – Pisar Tame (1.000)
9. A. Blekvud – Drevna svetla (900)

Edicija Crna mačka
10. H. F. Lavkraft – Nekronomikon (2400)

Edicija Gluvo doba
11. D. Ognjanović – Zavodnik (800)

Knjige Ransoma Rigsa
12. Mapa danâ – (1400)
13. Dom gospođice Peregrin za čudnovatu decu (900)
14. Grad pustoduha (900)
15. Biblioteka duša (900)
16. Priče o čudnovatom (900)

Edicija Srpska mitologija
17. Prognana bića (2.000)
18. Buntovnici (1.700)
19. O biljkama, životinjama i predelima (1.700)
20. Iščezli (1.700)

Đorđe Kadijević
21. D. Ognjanović i Đ. Kadijević – Više od istine, Kadijević o Kadijeviću (1.900)

Knjige treba platiti na račun Orfelin izdavaštva, Kosovska 23, Novi Sad (broj računa 220-73108-85), a pretplatnik svoje podatke (ime i prezime, adresa i broj telefona), kao i naslove knjiga na koje se pretplatio šalje na: orfelinns@gmail.com. Knjige isporučujemo poštom na adresu koju naznačite. Poštarinu plaća Orfelin.

            Za kraj, ekskluzivno na ovom blogu možete pročitati početak mog pogovora.

 Rolan Topor: Pakao, to su drugi 

„Mnogo više od priče o opsednutosti, ovaj roman istražuje uznemirujuće dubine krivice, paranoje i seksualne opsednutosti sa bespoštednom, skoro kliničkom distancom.“

- Pingvinova enciklopedija horora i natprirodnog

Strava i užas ne predstavljaju ekskluzivnu zabran na koju tapiju polažu samo žanrovski pisci (kao što je npr. bio Lavkraft), kao ni oni koji sebe takvima nisu smatrali ali su upravo po jezovitim delima ostali upamćeni (kao npr. E. A. Po, ili Artur Maken). Stravične priče i romani mogu, ponekad, biti naprosto izraz svetonazora koji nije naročito žanrovski profilisan, mada taj nazor može, barem u određenim delima, biti žanrovskom tradicijom osvešćen i u aktivan dijalog sa njom upušten (kao, recimo, u Ukletoj kući na brdu Širli Džekson). Postoje, međutim, i izvesna, malobrojna dela koja pripadaju paralelnoj, srodnoj tradiciji što se sa pomenutim, stravoužasnim zabranom graniči, pa donekle i preklapa, toliko da je književno-žanrovsku pripadnost takvih dela teško uopšte odrediti. Drugim rečima, postoji geto, ili kult, sačinjen od knjiga koje izluđuju ljubitelje fioka i klasifikacija, zidova i podela, jer se ne daju komotno i bez ostatka smestiti na bilo koju policu, a nalepljene etikete spontano spadaju sa njih. Kratki roman Stanar Rolana Topora jedno je takvo delo.

            Toporov imaginarijum ukorenjen je, baš kao i kod njegovih kolega iz „Paničnog pokreta“, Hodorovskog i Arabala, pre svega u nadrealizmu i njegovoj sumnji u izvesnost, i stabilnost tzv. „stvarnog“, budnog sveta; zatim, u veri u subjektivnu vizuru kao značajniju od tzv. „objektivne“ (ili barem kao jedinu o kojoj se može iole pouzdano govoriti); u odmaku od realizma i preferenciji prema oniričnom, paradoksalnom, apsurdnom, pa i šokantnom (ili barem neočekivanom); u ateizmu i agnosticizmu prikladnim svetu posle Aušvica; u egzistencijalističkoj svesti o čovekovom beznadežnom položaju u svetu i svemiru, sa naročitim naglaskom na temi nestabilnog (izgubljenog? nepostojećeg?) identiteta; u preziru prema tzv. „ozbiljnosti“ i u doživotnoj „infantilnosti“, odnosno mladalački nesmirenom, ikonoklastičnom duhu Alfreda Žarija (Alfred Jarry); u mračno-ambivalentnom odnosu prema telu, seksualnosti i smrti srodnom nekim od dadaista ali i Artoovom „pozorištu surovosti“... Najzad, kako je to Ligoti plastično a opet poetično pokazao u svom napisu o Stanaru, Toporov svet ukorenjen je u osećaju otuđenosti, iliti autsajderstva, bivstvovanja na margini koje je samo inicijalno bilo biološki i biografski zasnovano, ali je ostalo i razvilo se kao intelektualna i kreativna konstanta same srži Toporovog bića. 

            I mada je Topor rano prepoznao autsajdera u sebi, budući Jevrejin u Francuskoj pod nacističkom okupacijom, on je taj identitet brzo prigrlio kao svoj, čak i onda kada to više nije morao – u mladićkim danima, kada su nacisti u uniformama i šlemovima odavno bili oterani iz zemlje, ali su za njima ostali mnogobrojniji i u izvesnom smislu zloćudniji surogati: oni njihovi dobrovoljni domaći pomagači, uzorni građani što poštuju svaku vlast, poslušnički susedi koji su njegovog oca prijavili i oterali u konc-logor. Ipak, u romanu Stanar on daje upečatljiv objektivni korelat autsajderske egzistencije obojen toliko mračnim tonovima, i prožet gotskim temama i motivima, da se, bez obzira na namere pisca, to delo može smatrati horor romanom. 

U svojim poznijim delima, i uopšte u životu, Topor kao da se pomirio sa pozicijom autsajdera i nju je čak prihvatio i razvijao, ni ne pokušavajući da koketira sa konformizmom bilo koje, pa ni „kreativne“ vrste, ali su ispoljavanje tog svetonazora u crtežima, romanima i pričama bila nešto vedrija, humorističkija, razigranija. U svom prvom romanu, objavljenom kada je imao samo dvadeset i pet godina, on pruža „sumornu studija iz otuđenja, sa odjecima Poa i Kafke...“ u kojoj se autsajderstvo prikazuje u najpaklenijim i najkošmarnijim tonovima. Otud horor. Ili „horor“, od vrste pomalo osobene, a opet ne tako daleke od gotske tradicije koliko se nekome izdaleka može činiti.

Autsajderski pristup pisanju, bez pozivanja na neku prepoznatljivu tradiciju ili žanr, Topor je platio time što je njegov roman Stanar ostao u zabranu kulta, u procepu u kojem završavaju nesvrstani, nekonvencionalni i neklasifikovani, pa je stoga odsutan iz većine studija i zbornika o književnosti strave – ali i stručnih napisa i leksikona posvećenih nadrealizmu. Tako se, recimo, Toporovo ime ne nalazi čak ni u indeksu nekih od inače temeljnih savremenih knjiga o neo-gotiku i hororu: ne pominje ga ni King u Mrtvačkom plesu (Danse Macabre, 1981), ni S. T. Džoši u svojim opsežnim pregledima jezovite proze kao što je Neiskazivi užas (Unutterable Horror, 2012), ali ne pominju ga, čak ni uzgred, ni najuticajniji akademski zbornici kao što je Kembridžov priručnik za moderni gotik (The Cambridge Companion to the Modern Gothic, 2015), niti autori najznačajnijih savremenih studija o hororu kao što su Dejvid Panter i Noel Kerol (David Punter, Noël Carroll). Podjednako je teško opravdati njegovo odsustvo u leksikonu kakav je Istorijski rečnik nadrealizma (Historical Dictionary of Surrealism, Keith Aspley, 2010) i u studijama kao što su Od nadrealizma do postmodernizma (From Surrealism to Postmodernism, B. Baugh, F. Hegel, 2003) i naročito neoprostivo, u inače odličnoj Nadrealizam i gotik (Surrealism and the Gothic, Neil Matheson, 2017).

Svima njima, i mnogima drugima, Topor je prošao „ispod radara“, iako bi, da su samo znali za njega, savršeno ilustrovao njihove teze, uključujući i onu o nezaobilaznom značaju motiva paranoje u gotiku.

(...)