Ono
kad ubiješ rođenog kuma, i to ne na megdanu nego kurvinski, na spavanju, a
rečeni kum je uzgred bio jedan od najvećih junaka dotadašnje srpske istorije, pa
ti onda bude nešto kao malko krivo, da ne kažem blago neprijatno, spopadnu te
gorušica i loši snovi, pa onda, brže-bolje, da spereš tzv. savest, rešiš da deo
dukata koje si ukrao od ubijenog kuma iskoristiš da podigneš crkvicu.
Rezultat
je – crkva „Pokajnica“.
Eh,
ima li Srbina koji nije u svom životu prošao kroz goreopisani scenario, bilo u
ulozi kurvoizdajnika, bilo u ulozi kurvinskiizdatoga? Svi se prepoznajemo u toj
priči, u ovoj ili onoj ulozi.
 |
| Iz skromnog "Karađorđevog muzeja" u okviru manastira |
Elem,
u okviru letošnjeg obilaska Velike Plane i njene bliže okoline posetio sam Radovanjski
lug, poprište Karađorđevog ubistva, i slikoviti izveštaj sa tog svetog mesta
imate OVDE.
Logična
sledeća stanica bila je, zatim, i ova skromna crkva – skromna i po izgledu i po
veličini i po svemu, ali ne i po konotacijama. Čak i takva kakva je, ona govori
mnogo. Ko ima oči, neka gleda!
 |
| BOGO sve gleda odozgo! |
Sve
fotke ovde načinili moj tamošnji domaćin, Mladen Milosavljević i ja.
Crkvu – brvnaru, kojoj je narod kasnije nadenuo
simboličan naziv Pokajnica, podigao je u ataru Starog Sela kod Velike Plane, u
prvoj polovini 19. veka budući knez smederevske nahije, Vujica Vulićević.
Želeo je time Vujica da spere krivicu sa svoje
duše, jer je učestvovao u ubistvu svog kuma. Kako veli istorija manastira,
novac koji je našao u bisagama svog kuma Karađorđa, Vujica je dao za zidanje
prvobitno crkve, a potom i manastira Pokajnica, kod Velike Plane. Tako je Srbija dobila
spomen na surovost ovog čina, koji se nikako ne da zaboraviti.
Poznato je da je crkvu, a danas manastir
Pokajnicu kod Velike Plane sagradio vojvoda Vujica Vulićević, koji se
istako u borbi protiv turskih okupatora. Međutim, srpski narod više od njegovog
herojstva svakako pamti sramni čin u kome je učestvovao, kada je ubio svog
kuma, vođu Prvog srpskog ustanka, vožda Đorđa Petrovića – Karađorđa.
Istorija manastira, a više od nje narodno
predanje navodi da je vojvoda Vujica u julu mesecu 1817. godine bio jedan od
glavnih učesnika zavere, koja se okončala Karađorđevim ubistvom. U neposrednoj
blizini manastira, u Radovanjskom lugu se odigralo ubistvo, a smatra se da je
upravo vojvoda Vujica bio taj koji je poneo sa sobom odrubljenu Karađorđevu
glavu, ali i njegovu sablju, odelo, pa i ordenje i bisage u kojima je bilo čak
4 000 dukata.
Kako dalje navodi narodno predanje, a beleži
istorija manastira, vojvoda je zastao da se odmori na obližnjem proplanku.
Veruje se da je tek tada shvatio šta je zapravo učinio i da je tada odlučio da
upravo na tom mestu podigne crkvu, ne bi li barem nekako spravo krivicu.
Tadašnji srpski knjaz Miloš i njegova supruga, kneginja Ljubica su mu dozvolili
da iskoristi dukate koje je pronašao u Karađorđevim bisagama, a smatra se da su
i oni novčano pomogli granju crkve – brvnare.
Crkva je posvećena letnjem Svetom Nikoli,
odnosno Svetom ocu Nikolaju Miriklijskom, te prenosu Njegovih moštiju, ali je
ostala upamćena po nazivu koji joj je nadenuo narod – Pokajnica, mada je prvi
zvaničan naziv bio Velikoplanska.
U crkvi se i danas nalazi natpis i to na
prestonoj ikoni Svetog Đorđa da ju je sagradio ”gospodar Vujica za pomen 1818.
godine “.
Današnji manastir Pokajnica kod Velike
Plane je prvobitno korišćen kao parohijska crkva, koja je bila namenjena
stanovnicima Novog i Starog Sela, te sela Rakinac i Radovanje, kao i Velike
Plane. Episkop Hrizostom ju je 1954. godine proglasio muškim manastirom, a
odlukom episkopa Save 1992. godine, manastir Pokajnica kod Velike Plane biva proglašen
ženskim manastirom. O manastiru su tada brinule monahinje koje su prethodno
boravile u manastiru Sveta Trojica na Kosovu i Metohiji, a na njihovom čelu je
bila igumanija Ilarija.
Istorija manastira beleži i podatak da je 1979.
godine manastir Pokajnica kod Velike Plane stavljen pod zaštitu države kao
Kulturno dobro od izuzetnog značaja.
 |
| Isus ima pločica na stomaku koliko krmača što ima sisa! |
Sažetu istoriju i glavne
podatke o ovom mestu, kao pratnju mojim slikama, preuzeo sam odavde.
Inače, o tome koliko je ova
zemlja prebogata istorijom svedoči i praistorijski čamac pronađen u ovom kraju
i sačuvan zahvaljujući katranoidnoj supstanci kojom je premazan (ili u kojoj je
bio pronađen) a koji stoji izložen elementima, pod strejom ovog manastira.
Jedan drugi aspekt bogate istorije,
novije ali ništa manje hororične (dapače!), nalazi se odmah pored ove crkve i
manastira, praktično odmah pred kapijom – a to je sablasni napušteni hotel koji
sam obilato slikao i te slike okačio OVDE.
