13 ASSASSINS (2010)

T. MIIKE

***       

3-

            zaveden po ko zna koji put ejakulirajućim hvalospevima na netu bio sam naveden da očekujem izvanredan film, 'jedan od miikeovih najboljih', kako su tvrdili mnogi. iako su te pohvale pisali isti oni koji su se oduševljavali i budalaštinama tipa MONSTERS i hajpovali izduvani RUBBER, u ovom konkretnom slučaju činilo se da ima osnove za jaka očekivanja. ko će ako neće miike? - mislio sam.

            čak sam, ponet tim pohvalama, požurio da pogledam i original (1963) čiji je ovo rimejk. nisam bio nešto preterano impresioniran njime – solidan samurajac, uninvolving ali okej, trojka. ali, ko će to da unapredi i osavremeni i poboljša ako neće miike? - mislio sam.

            pa… njegov 'novi' 13 ASSASSINS je samo prekrečeni stari. tamo gde je bilo crno-belo, sad je kolor (suzdržani: nema excesa tipa SUKIJAKI ĐANGO TRUĆ); gde je bila klasična samurajska pričica sad je ovde-onde, na svakih pola sata otprilike, po jedan mali miikeov 'mig' (weird touch), uglavnom sitan i nebitan, te nevredan da se samo zbog njega ovo gleda. 

ko je gledo original zaista nema potrebe da gleda i ovo, sem da overi kolorizaciju. to je ista ta priča, isti ti likovi i odnosi (samo ovde bleđi i za nijansu manje zanimljivi), isti kraj u suštini, mada bolji u oriđinalu, naročito sam-samcit kraj tj. poslednja scena koja je i vizuelno i značenjenski jača i žešća kod starca. moram reći da mom vizuelnom čulu znatno više godi verzija iz 1963. jer su kompozicije unutar kadrova, kao i njihova montaža, u savršenom skladu i imaju tu strogost i formalnost koja je ne samo lepša oku koje voli simetriju, nego i značenjski potcrtavaju osnovnu temu dela – sukob forme i sadržine, titule i onoga ko je nosi, slova zakona i slova morala.

zaplet se tiče atentata koji spreme jednom nedostojnom, sadističkom glavešini: pošto nema formalnog načina da se ukloni s te pozicije, ostaje samo da se prikolje. nezgodno je samo to što je stalno okružen svojom gardom od nekoliko stotina vojnika. istina, nije mi jasno zašto za zadatak koji je, suštinski, asasinacija, nisu poslali grupicu nindži da mu upadnu u logor, konak, zamak, šta god, i da ga zakolju na spavanju, nego umesto toga moraju da šalju grupicu ratnika da spreme zamku i ubiju ne zamo zlodeja, nego i par stotina njegovih ratnika, za koje je jasno da nisu zli, nego samo nesrećnom obavezom da ĆUTE & SLUŠAJU vezani za imbecila nevrednog njihovih života. 

čisto dramaturški gledano, svakako je zabavnije gledati nešto poput SEDAM SAMURAJA SKOJA, gde su protivnici – besprizorni banditi koji zaslužuju smrt. ovde je 'uživanje' u TOTALNOM MASAKRU pomućeno činjenicom da tih 200 samuraja koji zaginu braneći džukelu uopšte nisu zlikovci, nego samo pioni obezljuđeni upravo poretkom koji traži da ĆUTIŠ & SLUŠAŠ, pa čak i govedo nedostojno da komanduje. to je momenat zbog koga je teško navijati kada dođe totalni masakr na kraju. naravno, umesto toga imamo gorčinu implicirane kritike takvog društva u kome 200 nevinih zombi-šrafova mora da se pogubi kako bi jedna rđa bila uklonjena iz mehanizma, ali mi to nekako ne pije vodu na visceralnom ili vizuelnom planu, nego isključivo u kontemplaciji kad taj predugački masakr prođe.

anyway, ne očekujte miikeovski splatter-excess u tom masakru: tokom celog filma je iznenađujuće suzdržan, u svakom smislu, pa čak i u toj klanici, bez gejzira crvene farbe. to je izvedena pristojno, ali za moj ukus prekonvencionalno i neuzbudljivo. sve je to lepo i krasno, kompetentno kao što se i očekuje, i miike (po ko zna koji put) demonstrira da može da radi i komercijalu, kad mu ćune, kao i najgora ludila, kad mu dođe, ali je ova tvorevina pre svega formalna vežba, pa tek onda film za sebe. 13 ASSASSINS je solidna repriza nečeg što smo već videli, bez dovoljno svog inputa da bi bilo vredno po sebi, i ako ćemo pravo: bez razloga da postoji – ali kad je već tu, može se pogledati.podrazumeva se, više će da godi onima koji original nisu gledali.

WILLIAM S. BURROUGHS - A MAN WITHIN (2010)

****

4+

od tih 4-5 dokumentaraca o barouzu koje sam gledo, ovaj je najbolji.

pre svega, lista učesnika je daleko najimpresivnija: tu su maltene svi ŽIVI koji su imali šta da kažu o njemu, dok su NEŽIVI prisutni kroz snimke iz Onih Dana. iz mase imena izdvojiću one koji su ghoul-friendly:  

ludi antiamer Jello Biafra; pa onda Victor Bockris; autor odlične knjige razgovora s barouzom; 

David Cronenberg, koji je ovde iznenađujuće kratko, ali tih par rečenica što kaže – zaista vrede; 

eyesore Genesis P-Orridge, koji zaprepašćujuće ima najveću minutažu u filmu – mora da je neki ortak sa rediteljem, jer je njegova prominencija ovde pomalo neočekivana, ali kad zastanem i promislim, to je dobra stvar, jer on zapravo bila poznaje još iz ranih 1970ih, dok je ovaj bio u londonu + poridž je zaista kvintesencijalna figura za priču o andergraundu i autsajderima, naročito ako su ovi povezani sa mind-altering and/or esoteric momentima, kao ovde; 

Iggy Pop je zajebanciji sklon, ali vrlo pri svesti, lucidan i zabavan; Patti Smith neverovatno poružnela, ali sa pričama pažnje vrednim; V. Vale – izdavač najbitnijeg magazina u mom životu (uz RAPID EYE), imenom RE/SEARCH (uključujući i pripadajuću mu knjigoizdavačku delatnost koja je priča za sebe), inače misteriozna osoba za koju do ovog filma nisam imao pojma ni kog je pola (muško!) ni koje rase (azijat!); Gus Van Sant je tu, takođe, sa nešto malo svoje mlake žvake; 

John Waters ima osvežavajuće smislene i pronicljive uvide ako se ima u vidu da je on peško od sasvim druge, skoro dijametralno suprotne sorte od barouza; 

najzad, tu je Peter Weller, koji je, kao što znate, igrao 'bila lija' u GOLOM RUČKU, a kako ispade u ovom dokumentarcu, u mlađim i besnijim danima nije mu bilo strano ludiranje s drogam itsl. on je ovde takođe i narator, što je sjajno i pametno, ne samo zbog te uloge kod kronija, nego i zbog boje i intonacije njegovog glasa koji je dobar za ovakve radove uopšte, a za ovaj konkretno je bogomdan.

čovek bi pomislio da će se, posle nekoliko dokumentaraca o bilu, možda smoriti prežvakavanjem jednog te istog, ili gledanjem stalno jednih te istih snimaka – ali JOK! pre svega, barouz je toliko složena osoba po sebi + vodio toliko komplikovan i bogat i duuuugačak život + svojim delima pokreće tolika raznovrsna pitanja (estetička, filozofska, društvena, moralna…) 

+ ipak je živeo u modernom dobu, pa zato postoji preobilje snimaka za odabrati, a pošto je čiča nemilice rasipao svoju mudrost, a kamere to snimale + on ionako prirodno fotogeničan, zaista odličnog materijala vrednog pažnje ima za još 10 dokumentaraca, a preklapanja sa prethodnim su minimalna. 

i kad sam kod toga, odmah da kažem da je JEDINI veći razlog što ovom dok. filmu ne dajem krupniju ocenu isključivo taj što je ladno mogao da traje i duplo duže: sa tim povodom i temom + sa OVIM  i ovakvim učesnicima (većina njih zaslužuje, a neki i imaju, zasebne, svoje dokumentarce) koji su doslovno definisali drugu polovinu 20. veka – mogla bi da se napravi i serija od bar tuce jednočasovnih epizoda. fuck, nego bi stvarno to trebalo da uradi!

sve je to ovde prilično dobro i pregledno podeljeno u celine, i ako bih cepidlačio, možda bih zamerio jedino taj, u ovom kontextu skoro oprostiv detalj, da je, naime, barouzov slikoviti i dramatični život malkice zasenio i pojeo priču o njegovom delu.

tako se i ovde malo više priča o senzacionalističkim, ali neizbežnim temama njegove narkomanije, homosexa, ubistva žene, tragične sudbine sinovljeve itsl. a malo manje u čemu je, tačno, radikalnost i revolucionarnost i značaj GOLOG RUČKA, i drugih njegovih dela izvan nivoa tematike kojom se u to vreme niko nije bavio.

pri tom se pozna trilogija – ROADS + RED NIGHT + WESTERNLANDS, po mnogima /pa i po meni/ vrh njegovog dela, ne računajući G.R. kao nedostižni masterpis – uopšte ni rečju ovde ne pominje.  

trebalo bi malo jasnije naglasiti da taj roman nije bitan SAMO zato što je prvi među korice metnuo tolike peđere, džankije, kurveštije, podvodače, dilere, kriminalce, ubice, zlikovce, psihopate i ostalu bratiju kojom se fina literatura tog vremena nije bavila, ili bar ne u tom obimu i s tom explicitnošću, odnosno da njegov značaj prevazilazi istorijski kuriozitet kroz celu tu priču sa cenzurom i bla bla. 

zapravo, o KNJIŽEVNOM aspektu barouzovog dela niko u ovom filmu nije reko ni reči, uglavnom se ovde bave njegovim idejnim i društvenim konotacijama, što je okej, ali fuck, on je ipak pre svega bio PISAC pa onda sve ostalo što je bio, a bio je mnogo toga.

no, ovo su relativno male zamerke filmu koji uspeva da u svojih 90ak minuta pruži sasvim zadovoljavajući presek jedne od najznačajnijih individua 20. veka, i da to uradi dinamično, raznovrsno, bogato, sa mnogo exkluzive i svežeg materijala, i sve to vizuelno adekvatno upakovano i prikladnom muzikom ilustrovano.

u ovom dokumentarcu ima mnogo duhovitih, zabavnih i pametnih stvari izrečenih, i one zaslužuju da ih sami otkrijete, ali šnjur nosi snimak razgovora sa barouzom u kome on kaže nešto toliko sjajno da ne mogu da odolim da ovde ne citiram. elem, pita ga neko 'what do you think about gay liberation and do you see yourself as a part of it?' a bill burroughs kaže: 'I haven't been gay for a single day in my life, and I don't see myself as a part of any movement.'

kako ne voleti takvog čoveka?

ps: ko treba da zna, svakako već zna da se o barouzu najbolje može na srpskom obavestiti u tematu njemu posvećenom u najnovijem i ponegde još uvek u prodaji tematu časopisa GRADAC.

pps: ako neko poželi da ovo gleda, zna se i gde se nalaze linkovi ka najboljim dokumentarcima na netu: kod sina abraxasa, dabome!

HOROR PROLEĆE U BEOGRADU

Evo izveštaja sa istorijskog događaja iz aprila 2006. godine koji je ostavio trajne posledice po odnos prema nasleđu srpskog horor filma – pre samo 5 godina potpuno neprepoznatom, nepoznatom, skrajnutom, nedomišljenom, neizučenom... Većina naslova širim masama bila je nepoznata, niko ih nije gledao, a kamo li da se o njima negde pričalo ili pisalo. Kadijevića u javnosti nije bilo godinama... A onda, desio se doleopisani susret – i ništa više nije bilo isto. Pošlo se od U BRDIMA, HORORI preko Ristićevog Festivala Srpske Fantastike pa do SUBVERZIVNE SRBIJE... i dalje.

            A evo kako je to izgledalo pre 5 godina...

Proleće u Srbiji često ume da bude zlo doba. Narod je na stand-by od sv. Nikole do sv. Save. U to vreme, u srcu zime, ne radi se ništa sem obžderavanja i opijanja po raznim slavama i novim godinama (katoličkim, pravoslavnim, mormonskim...) pa onda novim slavama, imendanima i ostalim svetlim tekovinama srbstva. A onda, kad ogreje prvo sunce, makar i zubato, narod se priseti da bi valjalo nešto i raditi, i onda – počinju sranja. Štrajkovi, bune, ustanci, atentati, afere, referendumi, hapšenja i sve ostale vrste paganskog slavljenja proleća u Srba. Jednu vrstu karnevala zamenjuje druga, važno je da nikad nije dosadno. Naročito u proleće, kad se odmrznu i zasmrde prvi leševi, dotad pažljivo skriveni da ne kvare slavljeničku atmosferu.

            Ali nećemo sada o toj vrsti horora. Ona je ionako postala rutina životarenja u ovoj zemlji. U ovom tekstu osvrnuću se na jednu drugu vrstu horora – onu na koju u Beogradu (i šire) nismo navikli. Proleće u Beogradu obeležile su čak dve i po manifestacije ovog žanra. Prvo je bio Beokon, na samom kraju zime, kojim su prilično dominirali horor sadržaji (Lakobrijina izložba maski, Festival srpskog filma fantastike na kome je preko 90% filmova pripadalo hororu, nekoliko predavanja sa temama iz ovog žanra...), onda nas je počastvovao Dario Arđento na trodnevnom maratonu italo horora, a ubrzo za njim – po principu: kad je bal nek' je bal vampira – još jedan vikend horora, ovog puta pod nazivom 'Horor u Beogradu'.

            Ovo zbitije je, kao i prethodna dva, održano u Domu Horor Omladine. Prvobitno je zamišljeno da festival bude posvećen samo domaćem (i ex-Yu) hororu, ali su onda ubačene i projekcije koje sa tim nemaju nikakve veze. Jedna od njih je bila puka pozajmica HOSTELA iz redovnog repertoara, ali druga je bila ekskluzivna pretpremijera rimejka BRDA IMAJU OČI, pa teško da se iko bunio zbog narušene koncepcije. Istina, malo je koji fan izašao zadovoljan posle ovog nestrpljivo čekanog filma, ali za njegove kreativne probleme organizatori nisu krivi. Njih treba pohvaliti što su omogućili da film pogledamo više od mesec dana pre njegove redovne bioskopske distribucije u Srbiji, ali i pokuditi što su tehničkim problemima (dva prekida projekcije, od toga jedna usred najnapetije scene!) donekle umanjili doživljaj. Inače, posjetiteljstvo je te ponoći bilo sačinjeno od 'ko je ko' domaćeg horor-doma, i sreća je da nikakvi SF fundamentalisti nisu tu priliku iskoristili za neki samoubilački napad, jer ko bi vam sada ovo pisao, a ko li bi pa tek čitao....

            Revija je u petak 7. aprila otpočela izborom kratkih amaterskih filmova iz Hrvatske koji su bili toliko neuki i traljavi da organizator nije imao srca da od publike naplati karte, pa su prikazani besplatno, i eventualno se dopali jedino najzagriženijim ljubiteljima treša. Unapred upozoren na nepojmljivi nivo amaterizma u njima, odlučio sam da sebi dopustim mali dopust u vidu popodnevnog odmora e ne bih li bio svež za atraktivnije večernje događaje, a posebno za Aleksandra Ažu u ponoć, te bih o ovom programu mogao da pišem samo iz druge ruke, a to ne bi bilo u redu. Ono što sam čuo od optimista nazočnih na kroatskoj reviji ultra-amaterskih filmova potvrdilo je moje crne slutnje. Prosek su smesta popravila dva izvanredna srpska filma, oba u režiji Đorđa Kadijevića: kultna, nezaboravna ''Leptirica'' (1973) i nepravedno zapostavljeno ''Sveto mesto'' (1990). ''Leptirica'' je naslov koji srpski gledaoci pamte kao jedan od najstrašnijih filmova svojih života, bez obzira da li inače prate horor ili ne. Ova činjenica se pokazala i tokom ove projekcije, upadljivo najposećenije od svih domaćih naslova. Prepuna sala je fantastično reagovala na arhetipske prizore iz starog mlina, lova na vampira, kao i u kulminaciji tokom nesuđene predbračne noći kada se prelepa devojka pretvara u nečastivu silu. 

            ''Sveto mesto'' je, s druge strane, istančaniji, psihološki a i stilski produbljeniji film, i zahteva malo veću intelektualnu i duhovnu uključenost publike, ali onima koji su spremni i sposobni za takvo ulaganje, on isporučuje vrhunski horor u svetskim okvirima. Začudo, drugoj projekciji prisustvovao je manji broj ljudi: valjda zato što je svaka šuša čula za ''Leptiricu'', ali ne baš svaka i za ''Sveto mesto''. To je šteta, jer nakon ove projekcije (sa filmske trake; pristojna, mada nesavršena kopija) imam još veće poštovanje i divljenje prema postignućima tog zaista izvanrednog, prvorazrednog horora u svetskim okvirima. Ko je znao, znaće; ko nije znao, neznaće. U svakom slučaju, ispostavilo se da je ''Sveto mesto'' najbolji film prikazan te večeri, budući da su ''Brda'' samo još jedan žalosni, nedomišljeni, površno MTV-izovani banalni rimejk znatno superiornijeg originala; lepo izvedene maske i krvopljus bile su još malo pa kontraproduktivne, a u svakom slučaju nepodržane visokom napetošću i žestinom koje smo imali pravo da od Aže očekujemo.

            Program je u subotu započeo tribinom "Uradi sam! Sadašnjost i budućnost srpskog filma fantastike" u organizaciji društva ljubitelja fantastike ''Lazar Komarčić''. Na podijumu su se, po prvi put zajedno, našli gotovo svi mladi autori koji su se do sada okušali u horor žanru, od Dejana Zečevića (koji se jedini može pohvaliti dugometražnim filmom ''T.T. sindrom'') preko školovanih filmadžija Mladena Đorđevića i Milana Konjevića (potpisnika odličnih kratkometražnih filmova) pa sve do entuzijasta i zaljubljenika u horor bez klasičnog filmskog obrazovanja, čiji su kratki filmovi prikazivani na posebnoj reviji. Ulaz na potonju se jeste naplaćivao, što dovoljno govori o njihovom kvalitetu. Pomalo smušeni voditelj, Jovan Ristić, pristupio je vođenju tribine idiosinkratičnim spojem ležernosti i utegnutosti. On nije previše iscrpeo svoje brojne goste (svako od njih jedva da je odgovorio na po jedno pitanje), ali publici je bilo zanimljivo da ih vidi na okupu i postavi im neka sasvim konkretna pitanja o budućnosti srpskog horora. Ta budućnost, kako izgleda, nije previše svetla. Na primer, saznadosmo da producenti horor-komedije ''Šejtanov ratnik'' zabranjuju ekipi da uopšte koristi reč ''horor'' u promociji, pa se tako potonji reklamira kao ''fantastična komedija''. Glavni razlog je to što se u Srbiji, za razliku od ostatka sveta, horor još uvek posmatra sa prezirom i nipodaštavanjem, pa se i retki naslovi koji koriste stravične motive retko javnosti predstavljaju kao ''horor'' filmovi.

            Zanimljivo je bilo, posle ove tribine, videti film ''Čovjek koga treba ubiti'', crnogorsko-hrvatsku koprodukciju iz 1979. u režiji Veljka Bulajića. Ovaj nadasve bizaran i nesvakidašnji film spada u zabran zaboravljenih a vrednih filmova ex-Yu kinematografije. U pitanju je spoj eksploatacijske golotinje i bestijalnosti sa intelektualno i politički nabijenom pričom o jednom Đavolu koji se odmeće od svog paklenog zadatka i priklanja se ljudima (tačnije: Crnogorcima). Posebno je zanimljiv militantni antiklerikalizam ovog filma, u kome se (Pravoslavna) Crkva nemilosrdno izlaže kritici kao zaglupljujuća, politikantska sila, nimalo bolja od đavola iz Pakla. Ovo je jasno čak i deci koja na času paklonauke spremno deklamuju da su ciljevi i Crkve i Pakla isti: mešanje u politiku i ovladavanje ljudskim dušama za sopstvene ciljeve...

            Slovenačka premijera ''Vinopira'' toliko je neuk, amaterski pokušaj da ne zavređuje više od upozorenja: ako ikada igde naletite na ovo, zaobiđite u širokom luku! Ovako trapav treš, bez imalo duha, može biti podnošljiv u kratkom filmu, ali rastegnut na sat i po – pretvara se u puko mučenje gledaoca. Zlotvorci ovoga nisu imali nikakvo osvetljenje i najveći deo filma je negledljivo mračan, uz to neuko montiran, i apsolutno jezivo nemušto napisan. Razumem ja da je to nekakva ''trash-art sapunica'' (kako ga je najavio glavni 'glumac' pred projekciju), ali trash ne može da bude izgovor za apsolutni amaterizam i odsustvo duha. 'Dramaturgija' (ha ha!) izgleda ovako: jedna scena neke smušene 'akcije', patetično besmislene i loše režirane, pa jedna scena u kojoj neki likovi sede u sobi i naklapaju o koječemu, pa opet nešto malo vani, onda neki drugi sede u sobi ili kafani i drve u beskraj, pa opet nešto kao 'akcija', pa nazad u sobu... Verovatno najgori 'film' koji sam pokušao da gledam u poslednjih 5 godina. Istina, moram da napomenem da su neki posetioci neskriveno uživali u trashu a u tome su im, možda, pripomogli alkoholno-narkomanski aditivi bez kojih je gledanje ove orgije neukosti zaista bolno.

            Repriza hrvatskog ''Izbavitelja'' (1976) Krste Papića poslužila je da isperemo ukus gorčine zaostao od buđavog slovenačkog vina: iako opterećen satirom i napadnom alegorijom, film nije lišen određenog šmeka i solidne atmosfere nadolazeće pošasti. Za mnoge je ovo bio prvi put da pogledaju poznati, ali teško nalažljivi naslov. Brojne naivnosti u scenariju ipak su prihvaćene dobronamerno, i film je bio zanimljivo iskustvo, makar kao upoznavanje sa šturom tradicijom balkanskog horora. U ponoć je prikazan američki film ''Hostel'', koji ionako već igra u beogradskim bioskopima, pa ova projekcija nije bila ni po čemu ekskluzivna. Radi se o filmu nešto malo podnošljivijem od zlogukog ''Cabin Fever-a'', ali još uvek krajnje bledom, sa nemušto protraćenom premisom koja se svodi na ideju od koje ništa bitno nije urađeno.

            Možda i najsvetliji trenutak čitave manifestacije desio se u nedelju, na drugoj tribini, ovog puta posvećenoj ''staroj gardi'' srpskog horora. Njeni gosti bili su Đorđe Kadijević (čiji su filmovi prikazani u petak) i Goran Marković (čiji je film ''Već viđeno'' uvršten u knjigu ''100 najboljih evropskih horor filmova'' u izdanju Britanskog Filmskog Instituta). Razgovor je vodio potpisnik ovih redova, uz pomalo neskoncentrisanu asistenciju Joce Ristića, a bogatstvo intelektualnih i duhovnih uvida Đorđa Kadijevića ostavilo je u stanju zadivljenosti posetioce tribine (njih ukupno petnaestak, što je bruka za posebnu priču!). Kadijević, inače profesor istorije umetnosti, govorio je vanredno nadahnuto i široko o svojim temama i motivima, o natprirodnoj stravi kao srži čovekovih eshatoloških strahova, o religijskim aspektima svojih žanrovskih filmova i o trivijalnosti kao najvećem zlu koje opseda današnji srpski film. Pričao je o recepciji ''Leptirice'' u vreme premijere, izneo podatak koji sam do tada znao kao nepotvrđenu urbanu legendu, da je neki čiča bukvalno umro kada je prvi put LEPTIRICA prikazana na TV, tamo 1973. Govorio je o zapadnoj i istočnoj kulturi (i njihovim pristupima hororu), o metafizičkoj stravi sa gotovo lavkraftovskom terminologijom, dok je istovremeno s prezirom osuđivao banalnost i trivijalnost kao nešto najgore, gore od 'Zla'…

            Marković je pristigao kasnije, i došao je pravo sa probe svoje predstave. Manje je govorio o idejama a više o konkretnim kreativnim rešenjima vezanim za snimanje horora u Srbiji (izrada maski, i slično), ali je svojom duhovitošću (i priznanjem da ga horor filmovi suviše plaše i da često mora da utiša ton kako bi mogao da izdrži do kraja) raskravio publiku. Marković je kazao da se pomalo kaje zbog horor scena u VARIOLI, da ih danas ne bi tako radio, a morao je i nevoljno da prizna da DÉJÀ VU ipak jeste horor. Bio je korektan, ispoštovao je posetioce i dao par zabavnih anegdota o VARIOLI i o nastanku DÉJÀ VU, ali neminovno je ostao u senci Kadijevića. Razgovor s njima bio je toliko prijatan da sam odlučio da se oglušim o podsećanje da su naša dva sata istekla, te sam priču produžio do oko 18.15 ili tu negde.

            Mini-festival je okončan projekcijom Markovićevog ''Već viđenog'' i Zečevićevog ''T.T. Sindroma'', koji su dobro poznati našoj publici (oba su dostupna na DVD-u), a u ponoć je bila još jedna pred-premijera: domaći omnibus ''Flert'' kroz čije se epizode provlače elementi fantastike i gotskog horora.

            Festival ''Horor u Beogradu'' pokazao je da su Srbi ipak spremni (i voljni) i za neke druge, umetničkije i kreativnije vrste horora, i svakako je dešavanje kakvo vredi pozdraviti u nadi da će zaživeti kao redovna manifestacija. Nade da će potpuno zameniti uobičajeni horor što o proleću diže svoju ružnu glavu u Srbiji suviše su nerealne čak i za ljubitelje fantasy-ja, a nekmoli za hororiste, ali ostajmo u nadi da će se ovo dešavanje ustaliti makar kao neka vrsta alternative onom drugom, uobičajenom hororisanju.

THE WHISPERER IN DARKNESS (2011)

***

3-

kao što već najavih tokom postovanja mojih lavkraftovskih lendskejpa, evo još HPL exkluzive.

dobri ljudi iz udruženja građana H.P. Lovecraft Historical Society poslali su mi DVD skriner svog novog sočinjenija u znak poštovanja za moje zasluge za narod i lavkrafta, a ja sam im to uzvratio rivjuom koji je premijerno objavio prestižni filmski sajt TWITCH.

            u pitanju je dugometražna ekranizacija jedne od lavkraftovih solidnih, ali ne baš vrh-vrhova priča, koju bih, da je samo kraća, metnuo u NEKRONOMIKON. ovaj film je u svakom pogledu ambiciozniji, a u ponekim pogledima i bolji od THE CALL OF CTHULHU (2005) iste ove ekipe entuzijasta. naravno, you win some, lose some prelaskom na zvuk i konvencionalniju naraciju, ima manje tog oniričkog ugođaja kojeg je KTULU imao, ali s druge strane, ovo već jeste film, i po trajanju, i po storitelingu.

            no, da se ne ponavljam, evo dole šta sam kazao u svom rivjuu na engleskom, u kome nisam hteo da suviše potenciram neka moja HPL cepidlačenja jer ona široj publici ionako teško da će smetati koliko meni. en generale, zadovoljan sam filmom, želim mu uspeh, i da nastave ovako, i još bolje.

            pre nego što se odjavim i prepustim reč mojoj english-writing personi, samo još da napomenem da ovo nije kraj, i da za koji dan ovde stiže još jedan HPL-ovski inozemni exkluzivitet just for ghoul's eyes - and for the cult, of course.

THE WHISPERER IN DARKNESS (2011)

review by Dejan Ognjanovic

as originally published on TWITCH

The Whisperer in Darkness is the first feature length film by the folks from the H.P. Lovecraft Historical Society. Their version of The Call of Cthulhu (2005), directed by Andrew Leman, was a brave and surprisingly successful medium-length film (47 minutes) done with a lot of care and talent. Unlike numerous other flicks which (ab)use Lovecraft's name merely to sell yet another same-old creature feature and/or slasher, The Call of Cthulhu was obviously a labor of love, but also of knowledge about what makes the Great Old One truly great. 
 

It was shot in the style of a 1920s silent horror (which means: in glorious black and white), with period-style music and inter-titles. The Call... used the legacy of German expressionism in its high contrast photography and play of shadows, visible also in the stylized sets a la Cabinet of Dr Caligari with weird shapes and angles to depict surreal dreams and the non-Euclidean geometry in the city of R'Lyeh.   

The Whisperer in Darkness is a far more ambitious effort, and not only in terms of its running time (103 minutes). If Cthulhu was done as a re-enactment of 1920s horror, then The Whisperer, directed by Sean Branney, looks and feels like a long-lost noir-style horror from the 1940s. 
 

Shot in "Mythoscope", this time with sound, but still in black and white, it is clearly a letter of love and dedication to H. P. Lovecraft, one of the greatest horror writers of 20th century. 
 

It follows the novella it is based on (published in 1931) pretty closely, up to a point, and deals with Henry Akeley (Barry Lynch), a farmer secluded in the woods of Vermont who discovers strange, not-of-this-earth footprints (that is, hoofprints; or are they clawprints?) around his home and begins to suspect a race of creatures from the distant gulfs of space abducting some men and beginning a clandestine invasion of our wold. 
 

He corresponds with professor Albert Wilmarth (Matt Foyer) from the Miskatonic University, who decides to visit him and decide for himself if there is any truth behind the letters and curious photographs he was sent. 

This film is obviously made by Lovecraft's followers primarily for other like-minded individuals, with no big concessions made to turn it more commercial – although the action-packed ending, significantly altered from the one in the novella, may seem like an attempt to liven up things a bit and provide a more suspenseful climax than the original had, based as it was on a rather predictable "twist".  

The Whisperer in Darkness certainly has a far greater commercial appeal than its almost avant-garde experimental Cthulhu predecessor, but its intentionally old-fashioned approach (and black & white photography) will probably limit its appeal to the Lovecraft initiates, SF-horror enthusiasts and the remaining adventurous followers of the weird cinema as its primary target-audience.

Viewed as an adaptation of a genre classic, it is pretty well done, though the first half may seem too talky to some. It would've been nicer to see the creepy contents of the farmer-to-professor correspondence dramatized instead of mostly narrated and presented through dialogues. Charles Fort, a famous weird-phenomena enthusiast from the 1930s (when the story and film take place) has a clever cameo in an episode (not in the story) in which professor Wilmarth has a discussion with Fort, live on radio, about the modern science and its attitude to "wonders" and mysteries of existence. 
 

Lovecraft's twist about "the whisperer" is revealed shortly after one-hour mark, and the remaining 30 minutes or so offer events, action, chase sequences, creatures, horrors and visual concepts completely invented by the makers (the screenplay is written by Branney and Leman). 

Some Lovecraft purists may find the action-driven climax too different from what the novella is about, but others will be happy to see the well-made scenes of flying creatures chasing the small airplane and the ensuing struggle. 
 

The CGI aliens are the only obviously modern visual element in a film otherwise pretty minute and accurate in its period setting and dedication to the style of vintage horrors. The design of creatures and their various alien gadgets are excellent and rightfuly reminiscent of the retro-futuristic machinery from the covers of classic Weird Tales. 

My greatest complaint, other than too many "photographs of people talking" (as old Hitch would say) in the first half, would be the lack of sufficiently thick atmosphere in the Vermont woods. Lovecraft envisioned the plot based on his travels in the region, and conceived it as an exercise in mood and creeping hints of something sinister lurking in the silent and lonely hills and forests. 

There should've been more than a few brief shots of that in the film (some involving fine miniature work). Also, the ending resorts once again to the cliché of people in queer robes shouting incomprehensible things while invoking strange "Gods". This is not only done to death in practically every other "Lovecraftian" film, but is also utterly incongruent with this particular plot, in which the occult has absolutely nothing to do with its SF concepts. In a film pretty faithful to Lovecraft this is an unnecessary slip.

In terms of filmmaking, The Whisperer in Darkness is exquisitely shot and edited by David Robertson and very well directed by Sean Branney. The latter has already won the Audience award for Best director at the SFF-rated Festival of SF and Fantasy Film in Athens. The low budget origins are visible but expertly overcome by good costumes, elaborate production design and, of course, by the crisp photography. 

The loving attention to period detail is, after all, to be expected from the people who call themselves "H. P. Lovecraft Historical Society", and this adds to the intriguing viewing for those in the mood for such a blast from the past. The makers certainly showed that one doesn't need 150 million dollars, nor Tom Cruise, to make a very good HPL adaptation. Besides, their actors' motivation is enthusiasm, not dollars, and this clearly shows in every frame of the film. 
 

They deserve success for their efforts, and if they continue their evolution along the lines already sketched, after the 1920s and 1940s hommages, their next film will be probably in color, styled after Roger Corman's and other AIP Lovecraftian flicks from the 1960s. Let's just hope they remain closer to Lovecraft's spirit than those.