NATAŠA (2001)

evo još jednog prikaza koji je nemi pratilac ovog bloga, Aleksandar Radivojević, priložio za web-obznanu: radi se o kritici koja je, kao i sve ostale njegove u ovom predstojećem ciklusu, objavljena u listu REPORTER u periodu 2001-02.

sve textove je neznatno jezički i grafički prilagodio i za blog-objavljivanje sredio – Ghoul.

Režija: Ljubiša Samardžić;

Scenario: Srđan Koljević & Đorđe Milosavljević

Uloge: Nikola Đuričko, Tijana Kondić, Anica Dobra, Davor Janjić, Zoran Cvijanović, Dragan Bjelogrlić;

Filmom "Nataša", Srđan Koljević nastavlja dosledno sprovođenje svoje scenarističke poetike pretvaranja filmskog Beograda u realni baščaršijski geto. Njegova verzija paralelnog Beograda je usko ćevabdžijsko sokače, skučen mehandžijsko lepljivi ćošak u kome se sva odasvud izbegla raja međusobno poznaje, druguje, napija, polno kontaktira, i osakaćuje, zavisno od filmske potrebe tj. zahteva reditelja koji diktira tip željenog tavorenja. Ti i takvi likovi, bili oni beslovesne individue koje kao da su na vikend puštene iz Guberevca da tumaraju naizgled beogradskim eksterijerima iz dvojca "Kaži zašto me ostavi" i "Normalni ljudi" Olega Novkovića ili košarkom animirani prostaci iz "Nebeske udice" Ljubiše Samardžića (gde, uzgred, NATO bombe sa učinkom kašikare pogađaju basket-igrališta usred Novog Beograda, u kontekstu realističke melodrame) predstavljaju nemuštu zamenu za filmsko tkivo, priču i narativnu strukturu, i stoga od pomenutih filmova tvore cirkuski ansambl Indo-bosansko-srpskih frikova umetnutih u samoozbiljne dramske celine koje forsiraju konstantni izvođački patos.

Koljevićev glumački alterego je gotovo rasno "androgini", dakle generalno neodredivi izvođač Ivan Jeftović koji tvori unikatni mutant između bosanskog i srpskog naglaska i romsko-orijentalne pojavnosti (što ga čini hodajućim otelotvorenjem rasnog segregata u Srbiji) što nas monolozima dužine nekadašnjeg Mostarskog mosta podučava životu u istočno-balkanskoj memli - pored dirljive etide o branju trešanja u granatiranom Sarajevu u "Nebeskoj udici", simptomatično je i bunovno filosofsko-poetsko slovo u "Normalnim ljudima" (život... opstanak... sranje... jebe te... ti se boriš... krava... šuma... džukac - op.cit.)

Svi pomenuti teško svarljivi elementi Koljevićeve estetike deluju šokantno prihvatljivo u "Nataši" zahvaljujući kvartetu stvari:

1. Prisustvu, mada dozlaboga klišeizirane, ali ipak, priče o pandurskom ženskom potomku Nataši za koju se seksualno zainteresuju pandur-ubica njenog oca (Janjić), ofucani, mladi pedofil u uranjenoj krizi srednjih godina (Đuričko), a tu su i žena ofucanog pedofila, inače psiholog i prosvetni radnik (Anica Dobra) koja, valjda kako bi dokazala svoj poziv, doslovno citira čitave odlomke iz Frojdove "Krize psihoanalize", kao i pandurski poglavar (Bjelogrlić) više zaintrigiran notesom u posedu drskog derišta koji je pripadao njenom mrtvom ocu, a sadrži brojeve mobilnih telefona ostalih prljavih pandura;

2. Odsustvu Ivana Jeftovića u kastingu, čime se briše rasno-didaktički uticaj scenariste na novoostvareni filmski siže;

3. Neinsistiranju Ljubiše Samardžića na ruralnoj spontanosti seksualnog prizora - setimo se, sada već legendarnog momenta ispadanja dojke Katarine Žutić ispred neke baruštine u "…Udici".

4. Uticaju mizanscen majstora Radivoja Andrića (pomoćnik režije) na filmsku celinu, čitaj: usađivanje osećaja za ritam, diktiranje tempa koji donekle uspeva da sažvaće povremeno nepodnošljive scenarističko-dijaloške nesuvislosti.

I na kraju, za film koji figurativno prikazuje sumrak stare (pandurske) Srbije i osvit nove (narodne) države, kroz robusno melodramatičnu montažnu sekvencu paralelnog utrnuća pandurskog potomka (Kondić) i trijumfa DOS-a na izborima, zanimljivo je da jedina mesta gde možemo osetiti snagu autentičnosti autorskog rukopisa, jesu opisi digniteta, kompanjonstva i izdaje u policijskim krugovima, kao i tvrdi sentiment toga navodno iščezavajućeg sveta što je, bar u ovom ostvarenju vitalniji i bliži iskonskom narodnom mentalitetu nego bilo koji drugi, koji, navodno likuje.

Ostaje samo kontraverzno pitanje da li se Samardžiću može zameriti što od dolazećih spontanih pedofila, indobosanskih transvestita, klimakteričnih psihologa i sifilističnih Roma ipak, makar i podsvesno, radije bira odlazeće ali iskreno brutalne i tupe pandure.

Ocena – Д (домаћи)